De conceptstudie voor het “Stadsvernieuwingsproject Kaaidistrict" is afgerond. Het College van Burgemeester en Schepenen keurde dit op 1 april goed. Dit is een eerste stap in de transitie van het kaaidistrict naar een nieuwe stadswijk. De ambitie ligt hierbij hoog. We streven naar een goede mix tussen wonen, werken, handel en bedrijven. We zetten er ook in op makers en streven naar een goed nabuurschap met de haven.
Voor de opmaak van deze conceptstudie kreeg de Stad Brugge een subsidie van 60.000€ van de Vlaamse Overheid (Agentschap Binnenlands Bestuur – Stedenbeleid Vlaanderen) binnen de jaarlijkse oproep Stadsvernieuwingsprojecten. De stad stelde hiermee een multidisciplinair team aan, BUUR (ondertussen part of Sweco) i.s.m. City D - WES en Jurgen Trappeniers.
Stadsvernieuwingsprojecten zijn hefboomprojecten voor een geïntegreerde stadsontwikkeling met als doel de aantrekkelijkheid, de duurzaamheid en de leefbaarheid van een stad te verhogen. Kwaliteitsvolle stadsvernieuwing is echter complex. Daarom verleent Vlaanderen al meer dan 15 jaar subsidies voor stadsvernieuwingsprojecten. Er zijn project- (voor de concrete realisatie van een stadsvernieuwingsproject) en conceptsubsidies (voor de deskundige begeleiding bij het ontwerp- en onderhandelingsproces dat voorafgaat aan het eigenlijke stadsvernieuwingsproject).
Gebied Kaaidistrict
Het Kaaidistrict is het gebied langs de Sint-Pieterskaai, tussen de Slachthuisstraat (in het westen) en de Havenstraat (in het oosten) en tussen binnenhaven en binnenstad. Het Kaaidistrict vormt een strategische randzone met nog actieve bedrijvigheid, productie en handel. De vrij eenzijdige invulling, het weinig efficiënte ruimtegebruik, de architectuur en omgevingsaanleg, de grote parkeervlaktes zijn echter voor verbetering vatbaar.
Omwille van zijn knooppuntwaarde, de nabijheid tot de binnenstad en de aanwezigheid van water en haven draagt dit gebied heel wat kansen in zich. Recent zijn reconversies gestart en is er verhoogde activiteit in dit gebied. We zitten op een scharniermoment vol opportuniteiten en uitdagingen. Om de ontwikkelingen niet louter te ondergaan en de transformatie te kunnen sturen, voelde de stad Brugge de noodzaak aan om de rol van regisseur op te nemen in de transformatie van het Kaaidistrict. Als regisseur wil de stad de ambitie uitdragen om dit gebied te herontwikkelen tot een gebied met een gelaagd, divers en multifunctioneel ruimtegebruik. Het is in het kader van die regierol dat de stad besliste om een subsidie bij de Vlaamse overheid aan te vragen. Met een positief gevolg, dit project werd namelijk geselecteerd. Het studieteam maakte een analyse van het gebied en onderzocht de mogelijkheden en kansen van de plek.
Het Kaaidistrict zal niet langer de plek zijn die ‘tussen’ of ‘naast’ andere plekken of wijken ligt. Het beeld van een restruimte die stedelijke programma’s opvangt die elders niet gewenst zijn, wordt radicaal omgegooid. Het Kaaidistrict wordt een zelfstandig en trots stadsdeel! Een stadsdeel dat de ‘overlap’ bewerkstelligt tussen stad en haven, waar wonen en werken in nevenschikking en gelijkwaardigheid een plek krijgen. We maken een ‘Stadswijk van de toekomst’, met het alomtegenwoordige water als sterke identiteit, waarmee het ‘Venetië van het noorden’ een betekenisvolle uitbreiding kent. Het Kaaidistrict wordt een broedplaats voor creatieve en circulaire economie. Een plek waar innovatieve woonconcepten worden neergezet, waar wordt ingezet op het delen van ruimte, op duurzame mobiliteit, een toekomstbestendig watermanagement, waar duurzame warmte- en energienetwerken worden uitgebouwd, waar de publieke ruimte kwalitatief en geïntegreerd is.
Het stadsvernieuwingsproject Kaaidistrict brengt ook een mooie kans om heel wat ambities uit het Beleidsprogramma 2019-2024 en het Klimaatplan waar te maken.
Op basis van die ambitie maakte het studieteam in samenwerking met de Stad een toekomstbeeld op. De verschillende gevraagde economische en maatschappelijke programma’s (telkens in combinatie met wonen) kregen een eigen plek, waarmee maximaal werd ingespeeld op de specifieke ruimtelijke context. Zo omvat het toekomstbeeld van het Kaaidistrict 3 innovatieve zones: de retailcluster, de voedselhub en het makersdistrict.
Verschillende sites in het Kaaidistrict
Op dit moment zijn er al verschillende ontwikkelaars aan de slag in het kaaidistrict. Dat is ook de reden waarom we deze conceptstudie nu bekend maken. We willen namelijk dat die ontwikkelingen zich inpassen in dat nieuw verhaal, in die nieuwe stad, in die hoge ambitie die we voorstellen voor het kaaidistrict.
Op de site Lanssens (hier recht voor ons) komt er een ontwikkeling met een plint voor makers en creatieve ondernemers en een woontoren er boven op. De toren moet het makersdistrict accentueren. Een hoogteaccent van ongeveer 50 meter past op deze plek dat een kruispunt is tussen stad en haven, tussen wonen en werken en op een kruispunt met hogere industriële installaties en windturbines. De site Lanssens vormt het begin van de ontwikkeling van een makersdistrict. Hier wordt gefocust op de beleving van het maken.
Het makersdistrict biedt plaats aan de bedrijven die in de stad geen plaats meer vinden. Denk maar aan meubelmakers, chocoladefabriek, drukker, schrijnwerkers, kunstenaars, mode-ateliers, herstel en werkplaatsen,... De nabijheid van de binnenstad zorgt voor werknemers en een afzetmarkt.
We kennen allemaal de site van de Gamma met het vroegere benzinestation langs de Sint-Pieterskaai. Op dit moment een verwaarloosd stukje kaaidistrict. De eigenaar van deze site denkt na over een nieuwe ontwikkeling en dus sanering van deze plek. Ook hierover lopen gesprekken.
De eigenaars van Horeca Totaal denken momenteel na over de herinrichting van hun infrastructuur. Op dit moment doorkruisen ze het parkje hier achter ons en bevoorraden ze hun winkel via het maaiveld. Deze groene ruimte willen we kwaliteitsvoller zodat ze ook kan gebruikt worden voor voedselproductie onder de vorm van bv een buurtboomgaard. Horeca Totaal denkt er over na om beide sites te verbinden via een “luchtbrug” voor transport van opslagplaats naar winkel. Dat moet de veiligheid van deze fietsverbinding tussen stad en haven vergroten en het maaiveld kwalitatiever maken. Men denkt er ook na over het activeren van alle daken voor voedselproductie.
Het activeren van daken is een belangrijke randvoorwaarde die we stellen. Ze behoort tot de “nieuwe stedenbouw”. Elk dak moet een functie krijgen: voor energie (door het plaatsen van zonnepanelen), voor voedselproductie (door daklandbouw mogelijk te maken), voor opvangen van regenwater of tegen het hitte-eilandeffect (door groendaken te plaatsen) of voor publieke functies (sportveldjes of dakparkjes) of private buitenruimte (dakterrassen of daktuinen).
Een andere grote ontwikkeling is die van de slachthuissite. Een vandaag wat verlaten plek met heel wat kansen voor ontwikkeling. In de retailcluster kan de ontwikkeling van deze plek voor een extra troef zorgen. Er wordt hard ingezet op het verweven van wonen en handel en een kwaliteitsvollere aansluiting bij de woonbuurt van Sint-Pieters. Aansluitend op de huidige detailhandel wordt een centraal aaneengesloten binnengebied uitgebouwd waarrond retailfuncties toegankelijk worden. Bezoekers zullen geclusterd parkeren ((half)ondergronds of in parkeergebouwen) waardoor een aangenaam binnengebied ontstaat. Dit wordt een aangename plek waar je kan vertoeven, spelen en rusten.
Daarnaast zijn er ook kansen om een voedselhub te creëren. Op de site zijn namelijk verschillende bedrijven gevestigd die in de Brugse horeca een belangrijke afzetmarkt vinden (Horeca Totaal, Horeca Foods Brugge, ZB-centrale, Denaeghel,... ).
De clustering van deze activiteit gericht op (gezonde) voeding kan een sterke identiteit initiëren als voedselhub. Daarom zoeken we naar maximale kansen binnen deze hub om ze nog te versterken. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan de uitbouw van connecties met de haven, logistieke systemen voor slimme belevering, het voorzien van pluktuinen,… Bovendien kan in connectie met de omgeving, in het bijzonder dan de vele know-how in omliggende bedrijven van aan het projectgebied tot aan de Zeebrugse haven, nog veel meer ingezet worden op innovatie, op recycling en/of upcycling, ... Lokale productie gaat hier hand in hand met toelevering van de binnenstad
Stadswijk van de toekomst
Het voorstel voor de ontwikkeling van het Kaaidistrict wordt dus niet enkel bepaald door het bebouwd weefsel en de programmatie, maar evenzeer door de publieke ruimte. Door de reorganisatie van het stadsdeel komt de auto minder prominent in beeld, en maken we plaats voor kwalitatieve verblijfsplekken, met groen en water als beeldbepalende elementen. Het Kaaidistrict wordt zo ingebed in het stedelijk weefsel met enkele autonome publieke ruimtes.
Binnen deze visie werd steeds ingezet op maximale circulariteit. Er werden ambities geformuleerd om bij verdere ontwikkeling de stromen op vlak van afval, water, energie en materialen beter te beheren.
De stad is ambitieus. We willen veel. Vandaag is de verkeersafwikkeling in het kaaidistrict niet altijd eenduidig: heel wat in- en uitritten, heel wat doorsteken maar ook vaak doodlopende stukjes of eenrichting. Met meer functies komt meestal ook meer verkeer. We willen de afwikkeling van het verkeer logischer en willen ook weten welke aanpassingen nodig zijn aan de infrastructuur. Het College zal daarom een mobiliteitsstudie laten uitvoeren. Daarbij wordt ook onderzocht hoe deelsystemen en gebundeld parkeren of stadsdistributie een rol kunnen spelen om de ambitie die we stellen waar te maken.
Het resultaat van deze conceptstudie is geen uitgewerkt ontwerp voor uitvoering, maar het geeft een toekomstbeeld met de richting en principes om als leidraad te hanteren bij de verdere ontwikkeling van het gebied. We hanteren het resultaat als kader voor alle vragen van ondernemers, ontwikkelaars en eigenaars in het gebied die investeren of willen investeren in het kaaidistrict. Daarom ook vinden het we belangrijk dat het gedragen is door de volledige gemeenteraad.
De ontwikkeling zal gefaseerd gebeuren maar we werken wel in de richting van de gestelde ambitie. Om de doelstelling te bereiken en de ambitie waar te maken is ook nog verder onderzoek en verfijning nodig.
Schepen van werk en ondernemen, Pablo Annys: “In de stad van de toekomst zijn wonen, werken, ondernemen en ontspanning mooi met elkaar verweven. Dit stadsvernieuwingsproject Kaaidistrict biedt mooie kansen tot ondernemerschap. We denken hier in eerste instantie aan makerspaces maar ook aan circulaire ondernemers. Er is veel vraag van ondernemers naar flexibele en betaalbare ruimte in de nabijheid van consumenten en op wandelafstand van onze Brugse binnenstad.”
Het belangrijkste is dat iedere speler die actief is in het kaaidistrict - er woont, werkt, onderneemt of investeert - de ambitie kent en er zich achter schaart. We hebben in het vormgeven van de ambitie al heel wat gesprekken gevoerd en zetten die lijn nu verder. We organiseren een infomoment voor de buurt en voor ontwikkelaars en plannen gesprekken met actoren die werkzaam zijn in het gebied. Als Stad nemen we onze rol op zodat we de komende jaren verdere stappen kunnen zetten bij de uitbouw van dit Kaaidistrict tot een stadswijk van de toekomst.
