Enkele jaren geleden kregen de landbouwgronden ten noorden en ten oosten van de waterplas een recreatiebestemming om hier extra recreatief groen en verblijfsrecreatie op stedelijk niveau mogelijk te maken. Om deze ontwikkelingen in goede banen te leiden, besliste de stad om voor het volledige recreatiegebied (ca. 67 ha) een masterplan op te maken.
In september 2020 is het studiebureau BUUR (part of Sweco) i.s.m. Corridor in opdracht van de stad gestart met de opmaak van een masterplan voor het recreatiegebied Sint-Pietersplas. Met dit masterplan wou de stad onderzoeken op welke manier dit gebied verder kan uitgroeien tot een stedelijke groenpool voor watersport, openluchtrecreatie en verblijfsrecreatie. Het voorbije jaar werd onderzocht hoe het recreatiegebied op een kwalitatieve manier verder kan ontwikkelen, welke invullingsvragen een plek kunnen krijgen en hoe dit alles ten opzichte van elkaar en ten opzichte van de omgeving kan functioneren. Dit alles met respect voor de ecologische en landschappelijke kwaliteit. Het resultaat is een evenwicht geworden tussen sport, recreatie en natuur op en rond de Sint-Pietersplas. Met dit masterplan heeft de stad nu een duidelijke en concrete ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor dit gebied in handen.
Bij aanvang werden 6 uitgangspunten geformuleerd die mee de basis vormen voor dit masterplan. Deze punten blijven steeds belangrijk bij het nemen van initiatieven in dit gebied:
1. Gezonde balans tussen sport, recreatie en natuur
In het gebied bestaan op vandaag recreatie, sport en natuur harmonieus naast en bij elkaar. Om in de toekomst het aanbod van ontspannen recreëren, actief sporten en de natuurwaarden te verzekeren, moeten we zoeken naar een gezond evenwicht tussen deze drie hoofdfuncties, zodat de draagkracht van het gebied niet overschreden wordt, zegt Van Volcem.
2. Meervoudig ruimtegebruik
De ruimte in de stad is schaars. We moeten de beschikbare ruimte daarom duurzaam inrichten en slimme combinaties bedenken. Analoog aan andere voorbeelden in binnen- en buitenland, kunnen we daarbij bijvoorbeeld denken aan het stapelen van functies (bijvoorbeeld basket of tennisveld bovenop nieuwe faciliteiten zoals cafetaria en kleedruimtes), gebruik van sportvelden voor diverse sporten (voetbal, rugby, frisbee, …), een goed evenwicht bewaren tussen publiek toegankelijke en afgesloten delen, …
3. Een klimaatbestendig recreatiegebied
Het klimaat verandert in ijltempo. Het masterplan moet een antwoord bieden op de toekomstscenario’s met extremere weersomstandigheden, met de ambitie om van Sint-Pietersplas een koelte-plek te maken tijdens langdurige droogteperiodes (wind, schaduw en water) en een bufferfunctie te vervullen bij overvloedige regenval (ruimte voor waterlopen, grachten, beken). Voor nieuwe gebouwen gelden vanzelfsprekend hoge duurzaamheidseisen. Daarnaast kan voor elk nieuw te bouwen constructie ook bekeken worden wat mogelijk is voor circulair, natuur inclusief of energieneutraal bouwen. Vzw Aan de Plas geeft alvast het voorbeeld met een heus zonnedak!
4. Gezonde en inclusieve leefomgeving
Het recreatiegebied moet een betekenisvolle rol kunnen spelen op bovenlokaal én stadsniveau, maar evengoed zijn functie kunnen vervullen als lokaal ontspanningsgebied. In het masterplan zien we alvast veel kansen om op meerdere niveaus meer ontmoeting, spel en beleving te stimuleren door de inbreng van bijvoorbeeld een wandellus (zilverroute).
5. Herkenbare beeldkwaliteit en identiteit
Het gebied wordt op vandaag niet als één samenhangend geheel ervaren. Dat heeft enerzijds te maken met het feit dat ook andere functies (bijvoorbeeld landbouw) nog in het gebied aanwezig zijn, anderzijds is ook weinig samenhang te vinden in het beeld van de site. Het masterplan schuift een meer herkenbare identiteit naarvoor, o.a. voor de publieke ruimtestructuur, nieuwe architectuur en voor de vele elementen die eigen zijn aan een recreatiegebied. Dit kan bijvoorbeeld met eenduidig materiaal- en kleurgebruik. Hierbij denken we aan kenmerkende beeldelementen zoals bomen, verlichting, zitelementen, hekwerk, verhardingsmaterialen, enz.
6. Bereikbaar én verbonden
De site dient zowel lokaal als bovenlokaal veilig en vlot bereikbaar te zijn met het openbaar vervoer, de auto en de fiets. Voor de omringende buurten geldt dat deze optimaal moeten worden aangesloten, zodat het recreatiegebied ook een meerwaarde kan betekenen voor de omwonenden.
Rekening houdend met deze uitgangspunten en op basis van een ruimtelijk en programmatorisch onderzoek werd tot een gedragen toekomstbeeld gekomen voor het recreatiegebied. De belangrijkste elementen hieruit zijn de volgende.
De Blankenbergse Dijk deelt het gebied op in een linker- en rechter gedeelte en functioneert als zachte drager van het recreatiegebied. Op lange termijn verdwijnen de parkeerplaatsen op de Blankenbergse Dijk. Deze worden mee opgenomen in de parkeerruimte die wordt ingericht in de rechterhartkamer. De vrijgekomen ruimte wordt benut om de Blankenbergse Dijk in ere te herstellen. De Blankenbergse Dijk wordt verder uitgebouwd als landschappelijke fietsas. Logistieke ontsluiting en toegang voor bewoners blijft uiteraard mogelijk.
In het linker gedeelte werd een evenwicht gevonden tussen de verdere kwalitatieve ontwikkeling van de (watersport)activiteiten van vzw Aan de Plas en de aanwezige natuurwaarden op en rond de plas.
Aan de zuidkant van de plas wordt een publieke zwemzone voorzien. Om zo min mogelijk wateroppervlak in te nemen wordt hiervoor een groot deel van de bestaande oever afgegraven en heringericht tot een zachtglooiende strand- en zwemzone. Ongeveer twee derde wordt uitgegraven uit de bestaande oever. Ongeveer één derde neemt bestaand wateroppervlak in. Op die manier wordt de impact op de beschikbare oppervlakte voor de watersport zoveel mogelijk beperkt. De zwem- en strandzone wordt afgebakend door een vlonder. Publiek zwemmen in de Sint- Pietersplas zal enkel toegestaan zijn onder toezicht, binnen de contouren van deze vlonder. De vlonder moet er ook voor zorgen dat watersporters en zwemmers duidelijk gescheiden zijn en dat zwemmers ook veilig kunnen zwemmen. Om dit op korte termijn te kunnen realiseren wordt aan de overzijde van de Sint-Pietersmolenstraat een tijdelijke parking ingericht die de nodige parkeerplaatsen voor het openluchtzwemmen zal voorzien.
Op de hoek met de Sint-Pietersmolenstraat wordt een nieuw entreepaviljoen voorzien. Dit paviljoen markeert de publieke toegang tot de Sint-Pietersplas en de publieke zwemzone. Het is een herkenningspunt in de omgeving van de plas. Het ligt op de wandelroute tussen de parking en de zone voor openluchtzwemmen. Naast de faciliteiten voor het zwemmen (douches, toiletten, kleedruimtes en lockers) kunnen ook andere functies er een plaats krijgen. De strategische ligging maakt het mogelijk om het gebouw multifunctioneel te programmeren en faciliteiten te gaan delen. Op de verdieping kunnen bijvoorbeeld multifunctionele ruimtes ingericht worden met zicht op de Sint-Pietersplas. Deze kunnen dienst doen als vergaderlokalen, dans-/yogaruimte of als lokalen voor het verenigingsleven in en rond Sint-Pieters.
Om verstoring van de aanwezige broedzones en toekomstige oeverzwaluwwand (verplaatsing naar noordzijde plas) te vermijden, wordt de wandelroute op die locatie in noordelijke richting opgeschoven tot boven de aanwezige boomgaard, waardoor ook een verbinding naar het gebied met de noordelijke weilanden wordt gemaakt. Deze meer noordelijke weilanden bestaan deels uit waardevolle permanente graslanden waarmee bij de verdere recreatieve invulling rekening werd gehouden. Zo zijn bepaalde delen (deel langs de dijk) het hele jaar toegankelijk en zijn er tijdelijke constructies i.f.v. zomerkampen, kleinschalige evenementen, dagactiviteiten voor kinderen,… mogelijk. Andere delen zijn enkel toegankelijk buiten de broed- en/of pleisterperiode, waar dan mogelijkheden zijn voor wandelen op paden, struinnatuur met ruimte voor een georganiseerde picknick, natuureducatie,….
In de rechter gedeelte wordt ruimte voorzien voor een aantal niet-watergebonden Brugse noden op vlak van sport. Er komen 5 multifunctionele sportvelden en een bikepark, in samenhang met een nieuw multifunctioneel sportgebouw. Er wordt ook ruimte voorzien voor de Brugse nood op vlak van verblijfsrecreatie, nl. een camping en een kampeerautoterrein.
Nieuwe faciliteiten (o.a. kleedruimtes/douches/toiletten, een cafetaria, opslag-en multifunctionele ruimtes, tribunes, fietsenstallingen, enz) in het rechter gedeelte worden maximaal gecentraliseerd in een nieuw multifunctioneel sportgebouw en gelinkt aan de publieke ruimtestructuur.
De camping wordt gezien als een groen kampeerterrein met natuurlijke staanplaatsen, minimale verharding, en een landschappelijk ‘look and feel’. De faciliteiten die noodzakelijk zijn voor het uitbaten van de camping worden compact gecentraliseerd. Er wordt aansluiting gezocht bij het multifunctionele sportgebouw om -indien mogelijk- faciliteiten te delen. De eigen parkeervraag voor de camping wordt kwalitatief opgevangen binnen de contouren van het kampeerterrein.”
Het noorden van het projectgebied vormt een bufferzone ten opzichte van de mogelijke toekomstige noordelijke ontwikkelingen (visueel, functioneel, geluidsmatig,...). Naast zijn bufferende functie versterkt deze zone ook een brede ecologische verbinding op stadsniveau tussen het Duivekeetbos/ Ooievaarbos, en de verderop gelegen Meetkerkse Moeren. De bufferzone bestaat uit een mozaïek van diverse natuurbeelden en functies. Enerzijds zijn er meer gesloten en bosrijke gebieden waarin bv. het geboortebos, paintball, hondenlosloopweide en een hondenzwemzone worden voorzien, maar anderzijds ook meer open zones waar natte graslanden en boomgaarden het beeld bepalen. De bufferzone is daarnaast ook een potentiële drager van belangrijke fiets- en wandelverbindingen die de Sint- Pietersplas sterker connecteren met zijn omgeving.
Er wordt in Parking voorzien voor de recreatieve functies op en rond de Sint- Pietersplas in de rechterhartkamer. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen een permanente parking (ca. 150pp) en een overloopparking (ca. 150pp) die enkel op piekmomenten wordt gebruikt (bv landschappelijke boomgaard of grasland). De ontsluiting van de parking verloopt via de Sint-Pietersmolenstraat en wordt voorzien van een ontdubbelde in- en uitrit om gevaarlijke conflictsituaties met fietsers te voorkomen. Op termijn kunnen de huidige parkeerplaatsen langs de Blankenbergse Dijk dan verdwijnen. De camping dient op eigen terrein aan zijn parkeervraag te voldoen.
De centrale campus-as is de drager en verbindende structuur op de site. Het maakt de connectie tussen de strandzone en de gebouwen van vzw Aan de Plas, de nieuwe parking en het clustergebouw in de rechterhartkamer, de multifunctionele sportvelden en het bikepark en het gebied ten noorden van de site.
Er werden ook enkele inspiratiebeelden opgemaakt die de ambities en het toekomstperspectief voor de Sint-Pietersplas extra in de verf zetten, zoals hier de zwemzone.
Dit masterplan zal nu als leidraad dienen voor de verdere ontwikkeling van dit gebied. Dit zal een proces zijn van verschillende jaren, waarbij verschillende stappen zullen gezet moeten worden door verschillende actoren. Het masterplan is een uitgelezen kans om de Sint-Pietersplas op de kaart te zetten als het recreatiegebied van Brugge. Het nieuwe recreatiegebied zal een belangrijke rol spelen voor zowel de buurt, de stad als de bovenlokale overheden. We werken met alle betrokkenen samen om iets moois te realiseren, met respect voor de natuur en bezorgdheden die er zijn.
