Ik diende in het federaal parlement een wetsvoorstel in voor de invoering van een verplicht examen voor wie de Belgische nationaliteit wil verwerven, zoals eerder al bepleit door cd&v-voorzitter Sammy Mahdi. De Belgische nationaliteit verkrijgen moet naast een zuiver juridische en administratieve aangelegenheid, ook het bewijs zijn dat men een band heeft opgebouwd met ons land, dat men een volwaardig deel kan zijn van onze samenleving en dat men er een actieve bijdrage aan kan leveren. Bovendien zijn er ook voorwaarden verbonden aan Belg worden, denk maar aan stemrecht. Er mag dus zeker iets tegenover staan. Wie Belg wil worden moet daarom slagen voor een nationaliteitsexamen.
Er bestaan vandaag verschillende manieren om Belg te worden. In uitzonderlijke gevallen kan iemand tot Belg genaturaliseerd worden, maar doorgaans kunnen kandidaat-Belgen de nationaliteit verkrijgen nadat ze voldoen aan enkele specifieke voorwaarden zoals een wettelijk verblijf van minstens 5 of 10 jaar, en het bewijs van economische participatie en maatschappelijke integratie kunnen leveren. Daar moet voor cd&v een verplicht nationaliteitsexamen aan toegevoegd worden als ultiem sluitstuk van een integratieproces en van het traject om Belg te worden.
Verwar het nationaliteitsexamen echter niet met het inburgeringstraject. Dit zijn twee verschillende zaken die naast elkaar kunnen bestaan. Het inburgeringstraject is verplicht voor nieuwkomers, zoals erkende asielzoekers, en omvat de kennis van onze taal, waarden en normen en praktische zaken over hoe je in onze samenleving een leven kan opbouwen. Dit traject doorlopen betekent niet dat je ook ‘Belg’ wordt. Het nationaliteitsexamen zoals voorgesteld in dit wetsvoorstel is bedoeld voor wie de Belgische nationaliteit wil verwerven. Dit is een vrije keuze.
Het examen moet peilen naar de algemene kennis van het land en de samenleving. Denk aan de politieke werking van het land, waarden en normen, de geschiedenis van het land, onze cultuur, tradities, mensenrechten en dergelijke meer. Mogelijke vragen kunnen bijvoorbeeld zijn ‘waarom werd het atomium gebouwd’ , ‘in welk jaar werd België onafhankelijk’ of ‘geef een voorbeeld van een erkend streekproduct in ons land’. Het examen kan zowel uit open als meerkeuzevragen bestaan.
Daarnaast dient het examen afgelegd te worden in één van drie landstalen om te garanderen dat kandidaat-Belgen daarvan een basiskennis hebben. Deelnemers zullen moeten slagen voor het nationaliteitsexamen vooraleer zij de Belgische nationaliteit kunnen verwerven. Het examen moet gelden zowel bij naturalisatie als bij het verkrijgen van de nationaliteit door middel van de klassieke nationaliteitsverklaring.
In vele landen zoals onder meer Nederland, Frankrijk en Duitsland bestaan er reeds dergelijke examens in verschillende varianten.