Elk jaar ontvangt Stad Brugge tientallen aanvragen voor de toekenning van een erfgoedpremie. De erfgoedpremies zijn opgesplitst in 3 categorieën: de premie ‘kunstige herstelling’, een premie ‘historisch buitenschrijnwerk’ en een premie ‘merkwaardig grafmonument'. De stijging van het aantal aanvragen toont dat mensen willen investeren in ons erfgoed zodat ook toekomstige generaties van onze prachtige woningen kunnen genieten.
Erfgoedpremies
De premie ‘Kunstige herstellingen’ bestaat al sinds 1877 en is bedoeld om waardevolle gebouwen op kunsthistorisch of stadslandschappelijk vlak op te knappen door middel van een algemene gevelrestauratie (gevel, dak en schrijnwerk). Het gaat dan om gebouwen die niet als monument beschermd zijn. ‘Er is ons geen ouder systeem gekend in de wereld om dergelijke waardevolle gebouwen te laten restaureren met tussenkomst van de stad’, aldus Demon. Er kan gesubsidieerd worden vanuit de stad met een maximumbedrag van 18.750 euro.
Soms is geen totale gevelrenovatie nodig en moet enkel het buitenschrijnwerk vernieuwd of gerestaureerd worden. Daarvoor werd in 2020 de premie ‘historisch buitenschrijnwerk’ in het leven geroepen. De premie is zowel bedoeld voor restauratiewerken aan bestaand historisch buitenschrijnwerk en/of het vernieuwen van buitenschrijnwerk naar historisch model. Deze premie is geplafonneerd tot 6.000 euro en is gericht op gebouwen in de Werelderfgoedzone en gebouwen in de deelgemeenten die opgenomen zijn in de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed.
Stijging aanvragen Erfgoedpremies
In 2023 werden 42 aanvragen voor een erfgoedpremie goedgekeurd door het schepencollege. Dat aantal ligt zo’n 25% hoger dan het jaargemiddelde. Het gaat hierbij om 2 premies ‘merkwaardig grafmonument’,
13 premies ‘historisch buitenschrijnwerk’ en 27 premies ‘kunstige herstelling’. ‘Sinds 2020, met het invoeren van de nieuwe premie ‘historisch buitenschrijnwerk’, wordt ingezet op deze premies en wordt ook promotie gevoerd bij eigenaars om dergelijke premie aan te vragen bij de stad. We merken dat deze campagne zijn vruchten afwerpt in de stijging van het aantal aanvragen’, vertelt Demon.
De meeste vragen naar een erfgoedpremie waren er voor bouwkundig erfgoed in het historisch centrum van Brugge (27). Daarnaast kwamen er aanvragen voor Assebroek (8 waarvan 2 voor grafmonumenten op de Centrale Begraafplaats), Christus-Koning (3), Dudzele (1), Lissewege (1) en Zeebrugge (1).
Uitbetaling premies
Het schepencollege keurde in 2023 een totaal van 400.436,87 euro goed voor uitbetalingen van erfgoedpremies. Let wel, in dit bedrag zitten ook premies die reeds vóór 2023 werden aangevraagd maar waarvan de uitvoering pas in 2023 werd uitgevoerd of beëindigd werd. Omgekeerd werden ook niet alle aanvragen die in 2023 gebeurden al uitbetaald. Sommige ‘kunstige herstellingen’ duren meer dan een jaar waardoor ook de uitbetaling opschuift.
Eekhoutstraat 44 als sprekend voorbeeld
Bij de restauratie van erfgoed is het doorgaans de kunst om ervoor te zorgen dat de ingrepen zo weinig mogelijk zichtbaar zijn. Anderzijds dragen de stedelijke erfgoedpremies bij tot enkele opmerkelijke realisaties die een aanzienlijke verbetering zijn in het straatbeeld. Dit was ook het geval bij dit pand in de Eekhoutstraat 44.
Dit pand gaat volgens de houten kapconstructie terug tot de 16de eeuw. Tot 1871 vormde het één geheel met het nummer 42. In 1991 was er een eerdere restauratie waarbij het dak en het schrijnwerk aangepast werden. Het pand heeft een belangrijke kunsthistorische en stadslandschappelijke waarde, is niet beschermd als monument maar werd wel opgenomen op de vastgestelde lijst van bouwkundig erfgoed.
De opmerkelijke straatgevel, met het kenmerkende Brugse travee en sierlijk gotisch metselwerk, was in slechte staat. Een vakkundige gevelrestauratie drong zich op om de instandhouding op lange termijn te verzekeren. Daarbij was specifiek vakmanschap noodzakelijk om bijvoorbeeld de geprofileerde bakstenen en natuursteen elementen te herstellen en waar nodig te vervangen. Daarnaast betekenen het inbrengen van passender schrijnwerk naar historisch model en een betere kleurstelling o.b.v. kleurenonderzoek een grote opwaardering voor het pand zelf, voor het straatbeeld en voor de binnenstad in z’n totaliteit. Tijdens de werf werden opmerkelijke sporen zichtbaar van het maaswerk dat vroeger aanwezig was in de rondboognissen boven de vensteropeningen.
Het pand sluit aan bij een zeer opvallende rij van historische trapgevels. De zeer geslaagde restauratie heeft dan ook een voorbeeldfunctie naar de omwonenden van de ruime omgeving en de vele passanten toe. Het ligt bovendien in de nabijheid van de toekomstige tentoonstellingshal BRUSK, waar een nieuwe wijkdynamiek zal ontstaan. Het restauratiedossier werd opgemaakt door architect Filip Verbeke uit Oostkamp.
De stad hecht belang aan het straatbeeld van de binnenstad en de panden die opgenomen zijn in de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed in de deelgemeenten. Bij historische panden is het vaak een grote meerwaarde om de historische elementen te vernieuwen of te reconstrueren naar een vroegere toestand. Dankzij deze erfgoedpremies kunnen we eigenaars van historische panden, zoals in de Eekhoutstraat 44, ondersteunen bij een restauratie en worden waardevolle elementen behouden naar de toekomst toe.
